Najwazniejsze daty w historii Slaska



I w. p.n.e. – IV w. n.e. – pojawienie sie Wandali (Lugiowie oraz Silingowie) na terenach górnej Odry. Okres szczytowy kultury germanskiej. Siling (Silingberg = Zobten – pol. Sleza). Centralne saktuarium Wandali, Kraj Silingów = Slask

III – V w. n.e. – osiedlenie sie Burgundów na poludniowych obszarach Dolnego Slaska

IV w. n.e. – czesciowe przesiedlenie sie Burgundów nad Ren, Silingów do Hiszpanii i Afryki Pólnocnej

IV – VIII w. n.e. – osadnictwo resztek ludnosci germanskiej

VI – VII w. n.e. - zasiedlenie Slaska przez Slowian po wycofaniu sie Silingów

1000 r. – Otton III proklamuje utworzenie arcybiskupstwa gnieznienskiego, dajac w ten sposób poczatek niezleznej organizacji koscielnej w Polsce. W miejscowosci Eulau bei Sprottau (Ilawa Slaska) Otton III rezygnuje na rzecz Boleslawa Chrobrego z prawa powolywania biskupów. Polska uzalezniona od Cesarstwa Niemieckiego. Gnieznienska sufragania Wroclaw (zalozona w 1000 r.) staje sie fundamentem jednosci politycznej Slaska.

990 r. – 1137 r. – walki o Slask miedzy Polska a Czechami. Pierwsze próby odlaczenia Slaska od Polski.

1110 r. – pokój oraz slub Boleslawa III Krzywoustego z hrabianka Salomea z Bergu w Bambergu

1138 r. – smierc Boleslawa III oraz rozbicie dzielnicowe Polski. Slask wraz z Krakowem oraz Dzielnica senioralna przypada Wladyslawowi II. Walki na terenach piastowskich z udzialem Cesarstwa Niemieckiego oraz moznowladcy slaskiego Piotra Wlostowica.

1138 r. – za ksiecia slaskiego Wladyslawa I Slask staje sie osobnym ksiestwem.

1146 r. – 1163 r. – ucieczka Piastów slaskich do Cesarstwa Niemieckiego. Malzenstwa z niemieckimi kobietami. Boleslaw IV odmawia Fryderykowi I Barbarossie pomocy zbrojnej, który odpowiada na to zbrojna interwencja na Slasku. Polska uznaje zwierzchnosc Cesarstwa Niemieckigo.

1163 r. – Slask jako odrebne ksiestwo przypada proniemiecko nastawionym synom Wladyslawa II. Poczatki silnych kulturowych i ludowych wplywów niemieckich na Slasku.

1175 r. – Boleslaw Wysoki osadza zakon cystersów w Lubiazu z filiami w Henrykowie, Krzeszowie oraz Kamiencu Zabkowickim, co sprawia, iz region ten staje sie centerm niemieckiego osadnictwa. Nastepuje wyrab lasu, zakladanie miast, kosciolów oraz klasztorów.

1202 r. – Mieszko I Platonogi podbija Ksiestwo Opolskie i przylacza je na stale do swojego ksiestwa. Zniesienie prawa spadkowego miedzy liniami Piastów Slaskich. Poczatek podzalu Slaska na Górny i Dolny Slask.

1201 r. – 1238 r. – Henryk I Brodaty zaklada ksiestwo slaskie siegajace z Lubiaza do Sanu oraz z Sudetów az po Warte. Poprzez malzenstwo z Jadwiga z Andechs (pózniejsza swieta, zm. 1243 r., pochowana w Trzebnicy), fundatorka pierwszego slaskiego zakonu zenskiego w Trzebnicy, jest on krewnym najbardziej wplywowych ksiazecych protektorów osadnictwa wschodnioniemieckiego. Slask znajduje sie pod wplywami niemieckimi z perspektywy osadnictwa, jezyka oraz kultury stajac sie przy tym pomostem pomiedzy niemieckim Zachodem a slowianskim Wschodem.

1241 r. – zniszczenie owoców osadnictwa niemieckiego przez Mongolów. W bohaterskiej obronnej bitwie pod Legnica polegl Henryk II Pobozny (syn sw. Jadwigi). Rozpad ksiestwa slaskiego. Wojny braterskie oraz powtórne podzialy oslabiaja sily polityczne na Slasku.

1242 r. – odbudowa zniszczonego przez Mongolów Wroclawia

1261 r. – lokacja Wroclawia na prawie magdeburskim

1241 r. -1266 r. – Henryk III. Wzmozone osadnictwo niemieckie oraz powstawanie miast i wsi na prawie niemieckim.

1311 r. – 1313 r. – rozdrobnienie Slaska w ksiestwach opolskim, bytomskim, cieszynskim, legnickim, wroclawskim, swidnicko-jaworskim oraz glogowskim, w skutek czego Slask rozpada sie na niemalze 20 bezbronnych malych ksiestw, które staja sie objektem zainteresowan poteznych sasiadów.

1327 r. – 1368 r. – Slask przylaczony zostaje do Czech. Ksiestwa slaskie po kolei staja sie ksiestwami lennymi Luksemburgów.

1335 r. – król Kazimierz Wielki zrzeka sie w ramach ukladu w Trenczynie swoich praw i roszczen do slaskich i polskich ksiestw lennych Królestwa Czeskiego. Opierajace sie na prawie panstwowym uwolnienie Slaska od Polski. Poprzez powolanie starosty generalnego Slaska jako czeskiege namiestnika Slask staje sie za posrednictwem Czech czescia Cesarstwa Niemieckiego, co daje poczatek ogólnemu rozwojowi Slaska. Nastepuje okres gospodarczego i kulturowego rozkwitu.

1342 r. – 1376 r. – zloty okres biskupstwa wroclawskiego za czasów biskupa Przeclawa z Pogorzeli.

1346 r. – 1378 r. – okres rozkwitu Slaska za cesarza Karola IV Luksemburskiego. Uniwersytet w Pradze staje sie kulturowym centrum korony czeskiej. Slask elementem wladzy cesarza w bezposrednim sasiedztwie glównego centrum cesarstwa – Pragi. Slaska ksiezniczka niemiecka cesarzowa. Zrealizowane osadnictwo niemieckie przeobraza Slask w handlowy oraz kluturowy pomost w drodze na Wschód. Dynamiczny rozwój miasta Wroclaw w kierunku centrum Slaska.

1418 r. – Niezrecznosc polityczna króla Waclawa doprowadza do wybuchu najwiekszego powstania w dziejach Worclawia. Konflikt plebsu z patrycjatem.

1420 r. – Zygmunt zwoluje w centrum zjednoczonego Slaska, we Wroclawiu, Sejm Rzeszy. Hold 18 ksiazat slaskich. Podjecie kroków przeciwko Husytom.

1425 r. – 1433 r. – lupiezcze wyprawy Husytów na kwitnace ziemie slaskie, zniszczenie wielu miast. Wybudowanie twierdz husyckich w Niemczy, Otmuchowie i Kluczborku.

1434 r. – Pokonanie radykalnego ruchu husyckiego. Koniec wojen husyckich.

1440 r. – 1452 r. – walka Polski o Slask w okresie bezprawia i bezkrólewia.

1458 r. – 1468 r. – Jerzy z Podiebradów królem Czech. Stworzenie solidnej pozycji wladczej dla rodziny Podiebradów na Slasku. Sprzeciw Wroclawia przeciwko czeskiemu królowi uznawanemu za heretyka.

1469 r. -1490 r. – Wegier Maciej Korwin, Król Wegier, królem Czech oraz Slaska. Zadawala sie jednak posiadaniem czeskich krajów sasiedzkich. Zamiar wyrobienia sobie wplywowej pozycji na Slasku. Centralizacja administracji. Slask i Luzyce staja sie centralnymi osrodkami na pólnocy wielkiego panstwa wegierskiego.

1474 r. – Ksiazecy Sejm Slaski opowiada sie za walkami miedzy Czechami, Polska i Wegrami i wprowadza zbrojny pokój ziemski. Slask otrzymuje nowa ogólna konstytucje oraz administracje. Powolanie do zycia Ksiazecych Sejmów Slaskich oraz sejmów generalnych.

1526 r. – Smierc króla Czech Ludwika II Jagiellonczyka w bitwie z Turkami pod Mohaczem. Slask dostaje sie pod wladze katolickich Habsburgów. Reformacja.

1537 r. – Sprzymierzenie spadkowe miedzy Ksieciem Legnicko-Wolowsko-Brzeskim Fryderykiem II legnickim a elektorem brandenburskim Joachimem II Hektorem. Rosnacy wplyw Hohenzollernów na Slasku. Z tego wzgledu król Habsburgów Ferdynand I uznaje umowe spadkowa za niewazna.

1620 r. – Slazacy skladaja hold Królowi Czech Fryderykowi V, zwanym Królem Zimowym.

1626 r. – Przemarsz Hrabiego Ernsta von Mansfelda przez Slask az do Jablonkowa. Podazaja za nim pladrujac ziemie cesarskie wojska pod dowództwem Wallensteina.

1639 r – 1648 r. – Walka o Slask miedzy Szwedami a wojskami cesarskimi.

1653 r. -1654 r. – Szczytowy okres kontrreformacji. Katolizacja ponad 600 protestanckich kosciolów. Rozkwit slaskiego baroku.

1675 r. – Smierc ostatnich Piastów slaskich, Ksiazat Legnicko-Wolowsko-Brzeskich. Na tereny ich kraju wkracza cesarz.

1702 r. – Inauguracja dzialalnosci jezuickiej Akademii Leopoldynskiej we Wroclawiu.

1740 r. – Fryderyk II Wielki wkracza na tereny Slaska.

1741 r. – Bitwa pod Malujowicami. Slask holduje królowi we Wroclawiu.

1742 r. – Pokój we Wroclawiu. Slask uwalnia sie spod wplywów Habsburgów stajac sie wschodniopruska potega gospodarczo-przemyslowa. W ten sposób Slask odgrywa znaczaca role w uzyskaniu przez Prusy statusu wielkiego mocarstwa. Podzial Slaska na Slask pruski i austriacki. Wprowadzenie administracji pruskiej oraz urzedu ministra prowincji.

1744 r. – 1745 r. – II wojna slaska. Bitwa pod Dobromierzem.

1756 r. -1763 r. – w czasie siedmioletnich zmagan o Slask Prusy osiagaja status mocarstwa europejskiego. Slask oraz ziemia klodzka przypadaja Prusom. Poludniowa czesc Slaska (Jesenik, Krnów, Opawa, Cieszyn, Bielso-Biala) pozostaje do 1918 r. jako Slask Austriacki czescia Austrii.

1757 r. – zwyciestwo Fryderyka Wielkiego nad Karolem Lotarynskim w bitwie pod Lutynia 5 grudnia.

1760 r. – porazka generala de la Motte Fouque w bitwie pod Landeshut. General von Tauentzien broni Wroclawia przed Austriakami.

1760 r. – Zwyciestwo Fryderyka Wielkiego nad Laudonem w bitwie pod Legnica.

1761 r. – Fryderyk Wielki rozbija obóz w Boleslawicach w poblizu Swidnicy. Pozycja kluczowa Slaska.

1762 r. – Fryderyk Wielki zwycieza w bitwie pod Burkersdorfem.

1763 r. – W ramach pokoju w Hubertusburgu „Slask od 1742 r.• ostatecznie pozostaje w rekach Prus. Gwarancja statutsu mocarstwa Prus.

1773 r. – Okres szczytowy dzialan osadniczych czasu fryderykowskiego w szczególnosci na terenach lesnych Górnego Slaska oraz na terenach górzystych. Imigracja ludnosci z zachodnich i poludniowych Niemiec oraz z Czech i terenów sasiadujacych ze Slaskiem. Reorganizacja administracji, gospodarki, wojska a takze szkolnictwa.

1778 r. – F. W. v. Reden zostaje starosta górniczym Slaska i tym samym prekursorem przemyslu slaskiego.

1802 r. – ukonczenie Kanalu Klodnickiego laczacego Gliwice i port na Odrze w Kozlu. Polaczenie górnoslaskiego okregu przemyslowego ze szlakiem wodnym na Odrze. Utworzenie pierwszej cukrowni przerabiajacej buraki w Konarach (powiat wolowski). 1835 r. pierwsza stala w Eckersdorfie

1807r. / 1807 r. – Slask centrum oporu przeciwko Napoleonowi. Obrona twierdz w Klodzku, Nysie, Srebrnej Górze i Kozlu.

1811 r. – nastepca jezuickiego uniwersytetu we Wroclawiu zostaje Slaski Uniwersytet im. Fryderyka Wilhelma. Na uniwersytecie tym Henrik Steffens zacheca studentów do wziecia udzialu w walkach o wolnosc w czasie kampanii antynapoleonskiej.

1813 r. – Slask punktem wyjsciowym walk w ramach VI koalicji antyfrancuskiej. We wroclawiu zbieraja sie przywódcy wojskowi i duchowi. 10 marca: ustanowienie odznaczenia Krzyzem Zelaznym; 17 marca: „apel do mojego ludu• króla Fryderyka Wilhelma III.

1813 r. – bitwa nad Katzbach. Blücher uwalnia Slask.

1816 r. – Luzyce Górne (Zgorzelec i Luban) staja sie czescia Slaska.

1842 r. – 1846 r. – budowa odcinku kolei Wroclaw-Myslowice. Przylaczenie Górnego Slaska do europejskiej sieci kolejowej.

1844 r. – powstanie tkaczy slaskich jako kosekwencja wolnego handlu na terenach objetych powstaniem w Sudetach.

1857 r. – Smierc Josepha von Eichendorffa (ur. w 1788 r.)

1862 r. – Na swiat przychodzi Gerhard Hauptmann (zm. w 1946 r.)

1919 r. – Górny Slask staje sie odrebna prowincja. Pierwsze polskie powstanie na Górnym Slasku.

1920 r. – czesc powiatów Syców, Namyslów, Milicz i Góra przekazana zostaje Polsce, w sumie powierzchnia 512 km². Górny Slask staje sie terenem plebiscytowym, który zajmuja wojska alianckie. Kraik Hulczynski bez glosowania przekazany zostaje Czechoslowacji.

1921 r. – 20 marca: plebiscyt na Górnym Slasku. Dwie trzecie mieszkanców Slaska opowiada sie za przynaleznoscia do Niemiec. 21. marca: atak niemieckiego Freikorpsu na powstanców polskich na Górze sw. Anny. Konferencja abasadorów w Genewie podejmuje decyzje o podziale Slaska.

1922 r. – wejscie w zycie Protokolów Genewskich. Podzial Górnego Slaska. Zajecie wschodniej czesci Górnego Slaska przez Polske; powazne problemy humanitarne, gospodarcze oraz polityczne. W ramach traktatu genewskiego zapadaja ustalenia o ochronie mniejszosci oraz jednosci gospodarczej Górnego Slaska. Kraik Hulczynski przekazany zostaje Czechoslowacji.

1938 r. – po liwidacji Marchii Granicznej Poznansko-Zachodniopruskiej powiat Wschowski wlaczony zostaje do Slaska.

1939 r. – 1945 r. – II wojna swiatowa.

1945 r. – wkroczenie na tereny Slaska Armii Czerwonej, ucieczka i wypedzenie ludnosci niemieckiej.

06.05.1945 r. – kapitulacja Wroclawia.

Czerwiec 1945 – poczatek wypedzania niemieckich Slazaków przez Polaków.

02.08.1945 r. – zawarcie deklaracji poczdamskiej. Slask na wschód od Nysy Luzyckiej przechodzi pod zwierzchnictwo Polski. „Az do ostatecznego ustalenia zachodniej granicy Polski• obowiazuje tzw. granica na Odrze i Nysie.

1950 r. – Uklad zgorzelecki. NRD unzaje „pokojowa granice•.

1970 r. – Uklad PRL-RFN, uznanie Status quo, powstrzymanie sie od uzycia sily lub grozby jej uzycia.

16.01.1990 r. – pierwsza rejestracja „Spoleczno-Kulturalnego Zwiazku Osób Narodowosci Niemieckiej w województwie katowickim• (Deutsche Freundschaftskreise).

03.10.1990 r. – przylaczenie NRD do Republiki Federalnej Niemiec wg. Art. 23 konstytucji niemieckiej. Zwiazane z tym bylo (czesciowo kontrowersyjne!) uznanie na podstawie prawa miedzynarodowego polskiej granicy zachodniej i odstapienie dawnych niemieckich terenów wschodnich: Prusów Wschodnich, Pomorza Tylnego, Marchii Brandenburskiej oraz Slaska.

17.06.1991 r. - polsko-niemiecki traktat o wspólpracy i dobrym sasiedztwie





.